فُطْرُس فرشته‌ای رانده‌شده از درگاه الهی است که بنا بر نقل روایات، به هنگام ولادت امام حسین علیه‌السلام بال و پر خود را به قنداقه ایشان مالید و مورد بخشش خداوند قرار گرفت. از وی با القاب «عَتیقُ الحُسَین» و «صَلصائیل» نیز یاد شده‌است
صدوق در امالی در حدیثی از امام صادق نقل می‌کند: فُطرُس یکی از فرشتگان حامل عرش در انجام وظیفه‌اش سُستی کرد بالهایش شکسته و به جزیره‌ای در زمین تبعید شد وی ۷۰۰ سال به عبادت خدا مشغول بود تا امام حسین به دنیا آمد. جبرئیل با هفتاد هزار فرشته جهت تبریک این میلاد به زمین نازل شدند وقتی از کنار فطرس گذشتند او از علت نزول آنان جویا شد و از آنان خواست تا وی را با خود ببرند. جبرئیل نزد پیامبر(ع) برای وی میانجیگری کرد. با پیشنهاد پیامبر(ص)، فطرس خود را به قنداقه امام حسین(ع) مالید و خداوند بالهایش را بهبود بخشیده و او را به جایگاه اولیه‌اش بازگرداند
ابن قولویه در کامل‌الزیارات نقل می‌کند که فطرس پس از بهبودی و عروج به آسمان به رسول خدا خبر از شهادت فرزندش حسین داده و می‌گوید به جبران این شفاعت، زیارت هر زائر و سلام و صلوات هر سلام دهنده‌ای را به امام حسین(ع) برساند
اما برخی از علما به دلیل آنکه فرشتگان نافرمانی و تقصیر نمی‌کنند، در صحت و اعتبار ماجرای فطرس تردید کرده‌اند
علامه طباطبایی تکلیف فرشتگان را تکوینی می‌داند نه تشریعی و می‌فرماید «باید دانست تمام فرشتگان به تصریح قرآن و روایات متواتر معصومند. تنها در پاره‌ای روایات مربوط به قصه هاروت و ماروت، خلاف آن بیان شده که روایات دیگر آن را رد کرده است. نیز در روایتی که از طریق اهل سنت در مورد قصه دردائیل نقل شده است، در روایت دیگری که قصه فطرس را بیان می کند، خلاف این معنا بیان شده است و این روایات علاوه بر آن که خبر واحدند، خالی از ابهام نیستند»
آیت الله جوادی آملی نیز این داستان را نپذیرفته و معتقد است «جریان فطرس به اثبات نیاز دارد؛ زیرا فطرس واژهای یونانی است و در دعای سوم شعبان هم فرشته خوانده نشده است. بلکه به این صورت آمده و عاذَ فُطرُسُ بِمَهدِهِ؛ یعنی فطرس به گهوارۀ امام حسین(ع) پناه برد، از سوی دیگر سند این دعا هم باید تحقیق شود و میزان اعتبارش به دست آید»
اما استاد شهید مطهری با تفکیک ملائک می‌فرمایند «بعضی از ملائکه را در اخبار و احادیث ملائکه زمینی میگویند؛ موجوداتی هستند نامرئی اما شاید خیلی به انسان شبیهاند، یعنی تکلیف میپذیرند و احیانا تمرد میکنند (حقیقت اینها بر ما روشن نیست) و لهذا در بعضی اخبار راجع به بعضی از ملائکه دارد که تمرد کرد و بعد مغضوب واقع شد. پس درباره ملائکه نمیشود به طور کلی گفت که امکان تمرد ندارند»
البته آیت الله جوادی آملی نیز با پذیرفتن این نظریه، احتمال می‌دهد فطرس از نوع زمینی فرشتگان باشد
شهید مطهری در حماسه حسینی هم می‌فرماید «داستان فُطْرُس ملک، رمزی است از برکت وجود سیدالشهداء که بال شکستهها با تماس به او صاحب بال و پر میشوند؛ افراد و ملت‌ها اگر به راستی خود را به گهواره حسین بمالند از جزایر دورافتاده رهایی مییابند و آزاد میشوند»
منابع
دیدگاهتان را بنویسید